MdM 2017 - Co dalej z programem Mieszkanie dla Młodych?

Najnowsza ankieta NBP dotycząca sytuacji na rynku kredytowym podkreśla, iż banki po raz pierwszy od połowy 2015 r. złagodziły kryteria przyznawania kredytów mieszkaniowych. Po trwającym pół roku okresie spadku popytu na kredyty mieszkaniowe, w IV kwartale 2016 roku banki odczuły zdecydowaną zmianę trendu wśród klientów.

Jaki był IV kwartał 2016 r.?

Ostatnia analiza NBP dotycząca IV kwartału 2016 r wskazuje, iż jedną z przyczyn wzrostu popytu w opinii banków było zbliżające się wejście w życie nowych zapisów Rekomendacji S Komisji Nadzoru Finansowego dotyczących podniesienia wysokości wkładu własnego kredytobiorcy. Warto przypomnieć, że zgodnie z regulacjami KNF od 1 stycznia 2017 r. stosunek kwoty kredytu do wartości zabezpieczenia (LTV – loan to value) nie powinien przekraczać 80 proc. Jednak co najmniej 10 banków umożliwia klientom zaciągnięcie kredytu przy LTV na poziomie nawet do 90 proc, o ile ubezpieczona, lub zabezpieczona w innej formie zostanie nadwyżka powyżej 80 proc. Według ankiety NBP na wzrost popytu wpływ miały również prognozy odnośnie do sytuacji na rynku mieszkaniowym oraz poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych.

MdM pobudził rynek

Niewymienionym w ankiecie czynnikiem wzrostu zainteresowania kredytami hipotecznymi była także możliwość wcześniejszego rozpoczęcia częściowej analizy wniosków o kredyt z dopłatą na rok 2017 w ramach programu Mieszkanie dla Młodych, która pojawiła się na początku grudnia 2016 w 3 bankach (Raiffeisen Polbank, Eurobank, Pekao SA).

Według danych Biura Informacji Kredytowej (BIK) w całym 2016 roku banki udzieliły  192,8 tys. kredytów na łączną kwotę 41,3 mld złotych. W ramach programu MdM w minionym roku udzielono ok. 34 tys. kredytów, a kwota przyznanych dopłat wyniosła ok. 900 mln złotych.

Ofertę kredytu z dopłatą państwa można otrzymać w 14 bankach, a osoba zainteresowana kredytem w MdM 2017 ma duży wybór ofert. Na stronie Banku Gospodarstwa Krajowego znajdziemy wykaz wszystkich instytucji kredytujących oraz datę, od której instytucja kredytująca przyjmuje wnioski kredytowe z dopłatą.

Środki MDM na kolejne lata

Realizację programu „Mieszkanie dla Młodych” zaplanowano na pięć lat (od 2014 do 2018 roku) i wiemy, że program w kolejnych latach nie będzie kontynuowany. Ustawa regulująca zasady skorzystania z rządowego wsparcia przewiduje w każdym roku inny limit środków na wypłatę bezzwrotnego wsparcia.

Pula środków przeznaczona na rok 2017 topniała bardzo szybko. Na koniec 2016 roku wykorzystanie puli na bieżący rok było na poziomie 362 mln złotych z dostępnych 746 mln złotych, a wg stanu na 2 stycznia br. wynosiło już 407 mln. Zgodnie komunikatem Banku Gospodarstwa Krajowego z dnia 02.01.2017 r., w pierwszych dniach stycznia z puli na rok 2017 zarezerwowano aż 45 mln złotych. Kolejny dzień przynosił zaskakujące informacje –  po upływie 4 dni 2017 roku pozostało do wykorzystania jedynie ok. 5 proc. wolnych środków z puli na rok 2017, a więc dopłaty na ten rok mogły się według szacunków wyczerpać się już w pierwszej połowie stycznia. Przełomowym momentem był komunikat Pekao SA i Eurobanku, które 12 stycznia podjęły decyzję o  zaprzestaniu przyjmowania wniosków o kredyt hipoteczny z dopłatą. Ich śladem podążyły kolejne instytucje. Od tego momentu  pula środków zarezerwowana na bieżący rok wyczerpywała się zdecydowanie wolniej.

Dopiero 31 stycznia, przy poziomie zarezerwowania 95 proc. środków z puli na rok 2017, BGK wydał komunikat o wstrzymaniu przyjmowania wniosków o dofinansowanie wkładu własnego. Poniżej dane dotyczące wykorzystania limitów w MdM wg stanu na 31 stycznia 2017 r. Ważne, aby pamiętać, iż z puli 2018 roku przed rozpoczęciem przyszłego roku można wykorzystać maksymalnie 50 proc. W 2017 r. wnioski będą przyjmowane do dnia, kiedy suma dofinansowań z datą wypłaty w 2018 r. przekroczy 381 mln zł. Według stanu na 31 stycznia 2017 wykorzystano ok. 175 mln zł (23 proc.) z tego limitu, więc w bieżącym roku nadal będzie można składać wnioski do kwoty dofinansowań równej 206 mln zł.

MdM 2017 – Perspektywy

Kwartalna ankieta przeprowadzona przez NBP wśród 27 banków od wielu już lat próbuje przewidywać trendy na rynku m.in. kredytów mieszkaniowych. Przyczyną wzrostu popytu na produkty hipoteczne w bankach w ostatnich miesiącach było niewątpliwie zbliżające się wejście w życie nowych zapisów Rekomendacji S dotyczących podniesienia wysokości wkładu własnego kredytobiorcy, prognozy odnośnie do sytuacji na rynku mieszkaniowym oraz poprawa sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych, jak również możliwość wcześniejszego rozpoczęcia częściowej analizy wniosków o kredyt z dopłatą na rok 2017 w ramach programu Mieszkanie dla Młodych w ostatnim miesiącu 2016 roku.

Część banków (Millennium, Raiffeisen) dodatkowo w ostatnim czasie złagodziło swoje wymogi dotyczące wymaganego minimalnego wkładu własnego przywracając możliwość składania wniosków klientom posiadającym tylko 10 proc. wkładu własnego. Te dwa banki dołączyły zatem do grupy instytucji finansowych (takich jak PKP BP, Pekao SA, Alior, BZWBK, Deutsche, Getin Bank, mBank Hipoteczny), które w odpowiedzi na wymogi Rekomendacji S (odwołanie do trendbooka) wprowadziły ubezpieczenie brakującego wkładu własnego. Tylko nieliczne banki w 2017 roku podwyższyły wymagany wkład własny z 15 do 20 proc. (Eurobank, BGŻ BNP Paribas).

Popyt na rynku kredytów mieszkaniowych w I kwartale br. zgodnie z wynikiem ankiety NBP nadal będzie rósł. Banki zapowiadają jednak zaostrzenie polityki kredytowej. Pomimo niemal niezmienionych zasad dotyczących wkładu własnego możemy oczekiwać zaostrzenia wymogów w innych obszarach np. zasad liczenia zdolności kredytowej, wyceny zabezpieczeń,  czy oceny ryzyka kredytowego. Jak możemy przeczytać w prognozach Biura Informacji Kredytowej (BIK) utrzymanie wolumenów udzielanych kredytów mieszkaniowych w Polsce w roku 2017 na poziomie 2016 r. będzie dużym wyzwaniem.