10 najważniejszych trendów w nieruchomościach w 2022 roku

Poprzedni rok był dla rynku nieruchomości łaskawy. Wzrost cen nieruchomości wpłynął na znaczącą poprawę sytuacji finansowej branży. Wzrosty cen nieruchomości nie będą jednak trwały wiecznie. Już na początku 2022 roku widać, że ceny nieruchomości zaczynają się stabilizować.

Pojawia się pytanie: co dalej? Wszystko wskazuje na to, że branża nieruchomości będzie musiała zacząć mierzyć się z globalnymi wyzwaniami – kryzysem klimatycznym, cyklicznymi zaburzeniami na rynkach finansowych czy procesami demograficznymi. Wydaje się więc, że generalna tendencja, która zacznie wkraczać na rynek nieruchomości da się streścić w czterech pojęciach:

• życiowość (livability),

• zrównoważenie (sustainability),

• odporność (resilience),

• przystępność (affordability).

Nieruchomości energopozytywne

Rynek nieruchomości staje się bardziej zrównoważony. Domy pasywne zastępowane są coraz częściej przez domy aktywne. Zero netto to nowe zaklęcie rynku nieruchomości, a zmiany klimatu mogą stać się szansą dla rynku nieruchomości.

Branża nieruchomości w znacznym stopniu przyczynia się do emisji gazów cieplarnianych, co sprawia, że w stopniu większym niż inne branże przyczynia się do globalnego ocieplenia.

Jednak dzisiaj branża nieruchomości ma szansę pomóc w ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko. Musi jednak zacząć podejmować konkretne działania. Wiążą się one z ofertą nowych wartości, które mogą wyznaczyć jeden z kierunków rozwoju branży. Chodzi o budowanie przewagi w oparciu o minimalizowanie negatywnego wpływu na zmiany klimatyczne.

Już dzisiaj widać, że branża coraz częściej bierze pod uwagę strategie środowiskowe. Widocznym trendem jest budowanie trwałych i energooszczędnych nieruchomości (również takich o zerowym zużyciu energii). Ten nowy trend można określić mianem budownictwa energopozytywnego. Polega ono na projektowaniu i budowie nieruchomości przyjaznych środowisku, których dodatkowym walorem jest to, że uczą mieszkańców, jak żyć w sposób zrównoważony. Oferta nieruchomości przyjaznych środowisku jest coraz lepiej odbierana przez klientów i inwestorów. Wydaje się więc, że ten trend będzie się rozwijał w przyszłości.

Jedną z wyraźnych tendencji w trendzie nieruchomości energopozytywnych są nieruchomości triple-net-zero. Nieruchomości tego typu posiadają potrójny zerowy poziom negatywnego oddziaływania na środowisko (energie, woda i odpady). Triple-net-zero to nieruchomości nisko- lub zeroemisyjne, wyposażone w hybrydowe systemy solarno-termiczne i fotowoltaiczne, które nadwyżki energii magazynują w bateriach lub sprzedają do sieci energetycznych. To również nieruchomości, które magazynują i oczyszczają wodę deszczową oraz przekształcają odpady w energię.

Inną widoczna tendencją są domy aktywne, które można potraktować jako kolejny krok w rozwoju domów pasywnych. Koncepcja domów aktywnych powstała w 2016 roku, jako idea nieruchomości oferujących mieszkańcom zdrowszy i bardziej komfortowy klimat w pomieszczeniach (lepsze wykorzystanie światła, ciepła i powietrza). Są to też nieruchomości, które minimalizują lub eliminują negatywny wpływ na środowisko dzięki bardziej racjonalnemu zużyciu energii, wody oraz zastosowaniu zrównoważonych materiałów. Domy aktywne to przykład holistycznego podejścia do projektowania nieruchomości, w którym istotny jest pozytywny wpływ na środowisko (dzięki inteligentnemu wykorzystaniu zasobów przez cały cykl życia nieruchomości). To przy okazji nieruchomości, które uczą użytkowników jak żyć w sposób zrównoważony. Dzięki temu pomagają osiągać cele klimatyczne bez zużywania zbędnej energii.

Inną tendencją, wywołaną przez negatywne konsekwencje zmian klimatycznych, są domy odporne. Domy odporne to nieruchomości zaprojektowane pod kątem możliwych klęsk lub kryzysów spowodowanych działalnością naturalnych żywiołów. To nieruchomości, które pozwalają przetrwać mieszkańcom w sytuacjach kryzysowych (wykorzystanie naturalnej energii słonecznej lub naturalnego ciepła np. podczas ewentualnych dłuższych przerw w dostawie prądu). Zgodnie z ideą domów odpornych, „odporność” wpisuje się w strategię rozwoju zrównoważonego, przy czym koncentruje się przede wszystkim na możliwych zagrożeniach spowodowanych zmianami klimatu na ziemi. Strategia domów odpornych koncentruje się jednak przede wszystkim na zwiększaniu autonomii nieruchomości od czynników zewnętrznych. Do najważniejszych walorów domów odpornych należy zaliczyć zdolność amortyzacji wstrząsów termicznych lub wodoodporność. Domy odporne to nieruchomości o solidnej, najczęściej modułowej, strukturze, która umożliwia rozbudowę i adaptację do zmieniających się warunków. W projektowaniu domów odpornych istotny jest również wybór lokalizacji oraz wykorzystanie rozwiązań charakterystycznych dla domów pasywnych i aktywnych.

Niewielkie jest piękne

Rynek nieruchomości zaczyna zwracać coraz większą uwagę na nieruchomości niewielkich rozmiarów. Chodzi zarówno o domy mieszkalne, jak i sezonowe. Trend ten będzie wspierany przez zjawisko określane mianem „microliving”.

W powszechnym przekonaniu wysoki komfort nieruchomości wiąże się z dużym metrażem. Duży metraż to jednak większy koszt zakupu i utrzymania nieruchomości. Coraz częściej pojawia się więc pytanie: czy wysoki komfort można osiągnąć mniejszym kosztem?

Można. Właśnie ten sposób narodził się trend tiny houses, który zmienia sposób rozumienia komfortu użytkowania nieruchomości. Zmniejszenie rozmiarów nieruchomości pozwala ograniczyć koszty budowy, zakupu lub wynajmu nieruchomości. Obniża również koszty jej użytkowania. Dodatkowym atutem małych domów jest również zmniejszenie śladów środowiskowych, co wydaje się atutem, zwłaszcza dla pokolenia millenialsów.

Życie w małych domach staje się interesującą opcją dla coraz większej liczby osób. Można wręcz mówić o ruchu społecznym związanym z mikronieruchomościami. Trudno się temu dziwić, ponieważ życie w mikronieruchomościach to specyficzny model życia (microliving, inteligentne wykorzystanie przestrzeni, swobodny wybór lokalizacji nieruchomości etc.), swoista filozofia życia, polegająca na minimalizmie i wolności osobistej.

Mikronieruchomości pozwalają spełnić marzenie o posiadaniu własnego domu bez uciążliwych zobowiązań finansowych. Mikronieruchomości i związane z nimi rozwiązania mieszkaniowe stają się powszechnie dostępne dla osób w każdym wieku, o różnym poziomie dochodów i stylu życia (zwłaszcza millenialsów, dla których kupno domu jest sporym wyzwaniem). Dają również możliwość realizowania bardziej elastycznego stylu życia. Mikronieruchomości to odpowiedź na rosnące koszty życia. Dlatego popyt na nie (zwłaszcza mikrodomy) ciągle wzrasta.

Nieruchomość poza schematem

Coraz częściej dochodzi do przedefiniowania przestrzeni życiowej i użytkowej. Domy, mieszkania i biura stają się multifunkcjonalne, mobilne i modułowe. Dają się łatwo dostosowywać do potrzeb i oczekiwań. Zmienia się również rozumienie samych nieruchomości, które nie są już jedynie przestrzeniami bezpieczeństwa i stabilności. Domy i mieszkania przestają być synonimem nieruchomości, stają się ruchomościami.

Ostatnie lata pokazały, że sposób, w jaki pracujemy, odpoczywamy czy bawimy się, jest kwestią umowną i może się zmienić niemal z dnia na dzień. Wpłynęło to również na nasze rozumienie nieruchomości, która dotychczas była kojarzona z stałością i stabilnością. W ostatnich latach widać jednak, że te kategorie coraz rzadziej definiują nieruchomości. W sposób wyraźny nieruchomości przekształcają się w ruchomości.

Proces zmiany w rozumieniu nieruchomości dokonuje się między innymi dzięki domom mobilnym. Zmiana stylu życia (również stylu pracy czy wypoczynku) zwiększa popyt na domy mobilne i nieruchomości modułowe, które można łatwo dostosowywać do zmieniających się indywidualnych potrzeb. Domy mobilne są domami oszczędnymi, a dodatkowo bardziej trwałymi (domy mobilne są często produkowane przy użyciu tych samych materiałów i technik, co domy tradycyjne). Niskie koszty produkcji i użytkowania, a także rosnąca popularność materiałów prefabrykowanych sprawiają, że zapotrzebowanie na domy mobilne będzie rosło.

Do redefinicji nieruchomości przyczynia się również popularność przestrzeni hybrydowych, której głównym motorem była pandemia COVID-19. Podczas niej nasze miejsca zamieszkania przekształciły się w biura, siłownie, a nawet warsztaty. Transformacji uległy niemal wszystkie miejsca w naszych domach czy mieszkaniach. Miejsca naszego życia stały się przestrzeniami wielofunkcyjnymi.

Hybrydowość nie ominęła również przestrzeni użytkowych, które w okresie pandemii zaczęły zmieniać swoje pierwotne zastosowanie. W bankach zaczęto otwierać kawiarnie, a sklepy z odzieżą zaczęły się łączyć z restauracjami. Wielofunkcyjność stała się nowym trendem, który – wszystko na to wskazuje – będzie rozwijał się dalej. Wzmocni go dodatkowo dążenie do poprawienia interakcji z użytkownikami oraz integracja e-commerce.

Zjawiskiem pokrewnym przestrzeniom hybrydowym są nieruchomości modułowe. Ich istotą jest zmiana funkcji w zależności od potrzeb. Nieruchomości modułowe to przestrzenie, które można w łatwy sposób dostosowywać („architektura w architekturze”) lub zmieniać ich miejsce usytuowania przy zachowaniu tych samych standardów, które oczekuje się od tradycyjnych nieruchomości. Nieruchomości modułowe to najbardziej elastyczne podejście do przestrzeni mieszkalnych i użytkowych. Ich dodatkowym atutem jest niski koszt oraz możliwość łatwiejszego przystosowania do potrzeb (nieruchomości modułowe można, na przykład, łatwiej dostosować do wymogów środowiskowych). Mogą być one również wykorzystane w sytuacji niedoboru przestrzeni mieszkalnych lub użytkowych (np. szpitali).

Innym przykładem transformacji podejścia do nieruchomości są przestrzenie typu pop-up. Są one próbą zmiany formy używania przestrzeni stacjonarnych (zwłaszcza przestrzeni sklepowych). Przestrzenie typu po-up to tymczasowe przestrzenie, które użytkuje się zależnie od potrzeb. Przyczyną ich pojawienia się było odejście od dzierżawy z długoterminowej (spowodowanej niepewnością warunków gospodarczych) i zastąpienia jej bardziej elastycznym najmem krótkoterminowym. Przestrzenie typu pop-up to to model użytkowania przestrzeni, który zyskuje coraz większa popularność. To bardziej elastyczne podejście do użytkowania nieruchomości, które umożliwia eksperymentowanie i realizację innowacyjnych pomysłów (wykorzystywanie przestrzeni typu pop-up jako miejsc testowania nowych produktów, show roomów, lub miejsc na specjalne wydarzenia). Zwiększa również wykorzystanie wolnych przestrzeni w nieruchomościach komercyjnych oraz obniża koszty ich utrzymania.

Niezwykle interesującym zjawiskiem, zmieniającym podejście do nieruchomości jest architektura rozszerzona. Zwiększa ona funkcjonalność dotychczasowych nieruchomości, dodając do nich nowe funkcje lub nową przestrzeń. Ciekawym przykładem tego typu architektury mogą być biblioteki na świeżym powietrzu, które umożliwiają kontakt z książkami poza budynkiem biblioteki, w miejscu bardziej atrakcyjnym dla użytkowników, przy zachowaniu możliwości korzystania z wszystkich bibliotecznych udogodnień. Wartość tego typu nieruchomości wzrosła w czasie pandemii COVID-19 (ich wartość była widoczna zwłaszcza w czasie ograniczeń nakładanych na korzystanie z nieruchomości publicznych) i prognozuje się, że będzie nadal rosła. Poza bezpieczeństwem sanitarnym jej największym walorem jest wartość socjalizacyjna.

Proptech

Proptech, czyli zwrócenie uwagi na rozwiązania technologiczne w obszarze nieruchomości, zaczyna się coraz bardziej personalizować. Technologia coraz częściej podlega procesowi dostosowania do indywidualnych potrzeb i oczekiwań użytkowników.

Proptech można zdefiniować jako wykorzystanie technologii do ulepszania sposobu, w jaki projektuje, buduje oraz zarządza się nieruchomościami. Proptech jest wykorzystaniem technologii cyfrowych do zarządzania nieruchomościami w całym cyklu życia nieruchomości. W ogólnym odbiorze, proptech stosuje się w pięciu obszarach: inwestowaniu i finansach, procesach budowlanych, zarządzaniu aktywami, obsługą rynków oraz w inteligentnych rozwiązaniach dotyczących miast. Można jednak zauważyć, że proptech coraz częściej staje się elementem wyposażenia nieruchomości (jest cyfrową technologią domową). Protptech przekształca się w „kieszonkową technologię”, która traktowana jest jako integralny element wyposażenia, dodatkowo podnosząc wartość nieruchomości.

Coraz częściej proptech wykorzystuje się w projektowaniu inteligentnych nieruchomości. Inteligentne technologie stają się elementem standardowego wyposażenia nieruchomości, tworząc nową generację domów, mieszkań lub nieruchomości komercyjnych. Projektowanie inteligentnych nieruchomości to nie tylko zwiększenie komfortu życia, ale również nowy sposób na podwyższenie wartości nieruchomości oraz zdobycie nowych klientów (np. generacji „Z”). Inteligentne nieruchomości automatyzują wiele czynności i procesów życiowych, gwarantując tym samym większy komfort, wygodę i bezpieczeństwo użytkownikom. Pozwalają również lepiej dostosować nieruchomości do ich potrzeb i oczekiwań. Wśród najczęściej stosowanych rozwiązań można wymienić IoT (ostatnio coraz bardziej popularny jest BloT – Blockchain of Things), sztuczną inteligencję, technologie bezdotykowe, zaawansowane technologie gwarantujące bezpieczeństwo i prywatność oraz aplikacje pomagające projektować wnętrza.

Ważnym składnikiem rozwoju proptech jest wykorzystanie go do projektowania zrównoważonych nieruchomości. Proptech dla zrównoważonych nieruchomości pozwala zarządzać nieruchomością w sposób przyjazny dla środowiska. Optymalizuje procesy, zapewniając lepsze wykorzystanie zasobów. W konkretnych zastosowaniach, inteligentne technologie mogą monitorować zużycie wody, energii i odpadów, poziom zanieczyszczeń w pomieszczeniach i na zewnątrz lub analizować ślady środowiskowe. Proptech pozwala również poprawiać te wskaźniki, dzięki wykorzystaniu zautomatyzowanej kontroli predykcyjnej (np. tworząc cyfrowe bliźniaki nieruchomości). W wymiarze ogólnym proptech pomaga przemyśleć sposób wykorzystania przestrzeni w nieruchomościach, która, jak pokazują badania, jest wykorzystywana w niewłaściwy sposób (np. większość przestrzeni biurowych jest wykorzystywana jedynie w 45-55 procentach).

Zdrowe domy

Bezpieczeństwo i zdrowie to dwa tematy, które zaczęły dominować we współczesnym świecie. Stają się one również jednym z  wątków dyskusji o przyszłości rynku nieruchomości. Już dzisiaj nasze nieruchomości stają się przestrzeniami, w których dbamy o zdrowie fizyczne i psychiczne.

Coraz częściej zdajemy sobie sprawę, że miejsce, w którym mieszkamy ma olbrzymi wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie. Począwszy od materiałów, z których zbudowany jest dom lub mieszkanie, po sposób rozmieszczenia pomieszczeń czy urządzenie wnętrz, wszystko to wpływa na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Coraz częściej mówi się o zdrowych domach, czyli nieruchomościach, które wspierają nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Zdrowy dom coraz częściej staje się synonimem miejsca promocji dobrego życia.

Jednym z współczesnych trendów jest architektura wellness. Architektura wellness to podejście projektowe, którego podstawowym dążeniem jest poprawa zdrowia i samopoczucia, dzięki koncentrowaniu się na określonych elementach nieruchomości. Początkowo trend ten był napędzany przez pokolenie wyżu demograficznego oraz generację millenialsów (mającą obsesję na punkcie zdrowia). Obecnie, przez pandemię COVID-19, stał się popularny niezależnie od przynależności generacyjnej. Architektura wellness to przemyślany sposób zaprojektowania nieruchomości w taki sposób, żeby miała ona pozytywny wpływ na kondycję psychiczną, fizyczność, emocjonalność, a nawet duchowość użytkowników. Architektura wellness może przejawiać się w kuchni, która pomaga przygotować zdrowe posiłki, łazience, która ułatwia regenerację po wysiłku fizycznym lub psychicznym albo sypialni, która sprzyja lepszemu wypoczynkowi. Architektura wellness to również architektura bardziej przyjazna środowisku (wykorzystanie materiałów przyjaznych środowisku).

Interesująca tendencją obecną w projektowaniu zdrowych domów jest wykorzystanie inteligentnych technologii do zapewniania korzyści zdrowotnych użytkownikom nieruchomości. Wiele technologii wykorzystywanych w domach i mieszkaniach zaczęło koncentrować się na tworzeniu warunków sprzyjających zdrowiu mieszkańców. Urządzenia poprawiające jakość powietrza, termostaty, urządzenia pozwalające lepiej wykorzystywać oświetlenie, inteligentne toalety, a nawet czujniki monitorujące obecność wirusów, stają się coraz częstszymi elementami wyposażenia nieruchomości.

Popularną tendencją okazuje się przekształcanie nieruchomości w miejsca aktywności fizycznej. Akceleratorem tego zjawiska były ograniczenia spowodowane pandemią COVID-19, w szczególności zamykanie siłowni i klubów fitness. Okazało się, że popularność wykorzystania pomieszczeń mieszkalnych jako miejsca aktywności fizycznej nie spadła po eliminacji ograniczeń, ale znacząco wzrosła.

Koncentrowanie się na korzyściach zdrowotnych skutkuje również zainteresowaniem rozwiązaniami SPA. Użytkownicy nieruchomości coraz częściej chcą, żeby ich łazienki stały się miejscem odpoczynku i regeneracji. Dlatego popularnym elementem wyposażenia stają się rozwiązania przypominające SPA lub takie, które gwarantują dobre samopoczucie i zapewniają wszechstronna regenerację.

Zdrowy dom to również zdrowe jedzenie. Być może dlatego można zauważyć renesans kuchni jako centralnego miejsca domu lub mieszkania. Niezwykle popularne staje się projektowanie kuchni, jako miejsca interakcji, otwartej przestrzeni, w której wszyscy mogą się spotkać i wspólnie przygotowywać i spożywać posiłki. Ważne staje się też wyposażenie kuchni. Powinna ona dawać możliwość samodzielnego przygotowywania posiłków, magazynowania żywności oraz gwarantować łatwość utrzymania czystości.

Istotnym elementem zdrowego domu lub mieszkania staje się również przestrzeń zewnętrzna. Podział przestrzeni na wewnętrzną i zewnętrzną sprawia, że przestrzeń mieszkalna wydaje się nie tylko większa, ale dostarcza dodatkowego miejsca wypoczynku. Wielu użytkowników wykorzystuje przydomowe ogródki lub balkony jako oazy wypoczynku i regeneracji, miejsca, do których mogą uciec przed zamknięciem w czterech ścianach lub korzystać z walorów natury.

Pobierz mapę w większym formacie TUTAJ.

Nowa klasyka

Styl retro wraca co jakiś czas. Nowa klasyka jest również częścią rynku nieruchomości, zarówno w wystroju wnętrz, jak również rozwiązaniach architektonicznych.

Jak zauważył Simon Reynolds, autor książki „Retromania”, „żyjemy w epoce pop, którą ogarnęło kuku na retro i szał na wspominki”. „Kuku” i „szał” dotyczą również nieruchomości. W wystroju domów i mieszkań zaczynają dominować elementy retro i vintage. Pojawia się chęć powrotu do tego, co znane oraz tego, co należy ocalić od zapomnienia.

Powrót stylu retro manifestuje się w architekturze, w szczególności otwartych przestrzeniach lub masywnych oknach. Widoczny jest również w odtwarzaniu układów architektonicznych z połowy wieku, w których jedno pomieszczenie przechodziło w drugie, tworząc poczucie spójności.

Moda na retro powraca również w wystroju wnętrz, w którym zaczynają dominować meble z połowy ubiegłego wieku, a także kolorystyka i faktury z tego okresu (np. popularnym metalem wykorzystywanym we wnętrzach zaczyna być chrom). Do łask wracają trwałe tkaniny, takie jak wełna, aksamit, bawełna czy jedwab, a także klasyczne materiały, takie jak drewno i szkło. Trend retro i vintage jest szczególnie popularny wśród millenialsów, którzy zaczęli odczuwać nostalgię do znanych, klasycznych projektów. Dodatkowym atutem stylu retro i vintage jest wysoka jakość wykonania produktów, co wydaje się dodatkowo istotnym elementem zrównoważonego rozwoju, cenionego przez to pokolenie.

Znawcy wskazują, że styl retro był zawsze obecny w architekturze i wystroju wnętrz. Jego obecna popularność bierze się z nadreprezentacji technologii i przesytu nią. Skutkuje to powrotem do tego, co klasyczne, bardziej stonowane i bliższe naturze.

Współczesny styl retro nie jest jednak wyłącznie prostym odtwarzaniem klimatu epoki, ale często retro-futuryzmem lub modern retro, czyli mieszaniem elementów klasycznych z nowoczesnymi. Retro-futuryzm czy modern retro to po prostu połączenie nowych, często luksusowych przedmiotów, z tymi, które mają charakter ponadczasowy, i które stanowią element dotychczasowego wyposażenia wnętrz.

Nieruchomości inspirowane wspólnotą

Przestrzenie, w których przebywamy lub żyjemy przestają być fortecami, w których chcemy się odseparować od innych. Najnowsze rozwiązania architektoniczne pokazują, że ważnym elementem różnych nieruchomości są części wspólne, które ułatwiają socjalizację i przebywanie z innymi.

Nieruchomości inspirowane wspólnotą to domy i mieszkania, które pozwalają na bezpośredni kontakt mieszkańców, które ułatwiają spotkania i bezpośredni kontakt. To nieruchomości posiadające charakter socjalizacyjny, pomagające kształtować życie wspólnotowe.

Jednym z przejawów tego trendu są nieruchomości współdzielone, których inspiracją i siłą napędową jest idea sharing economy (gospodarki współdzielenia). W dobie niedoboru zasobów będzie wzrastać skłonność do dzielenia się dostępnymi dobrami, (również nieruchomościami) w taki sposób, by bardziej zoptymalizować ich wykorzystanie. Współdzielenie może dotyczyć apartamentów prywatnych, które staną się elementem rynku krótkoterminowego najmu (i przy okazji konkurencją dla branży hotelarskiej), powierzchni biurowych (coworking), prywatnych domów i mieszkań, których niewykorzystane przestrzenie można dzierżawić osobom trzecim (np. jako miejsca noclegowe – couchsurfing lub magazyny).

Coraz bardziej popularnym zjawiskiem jest również coliving, czyli dzielenie przestrzeni mieszkalnej w taki sposób, by obniżyć koszty jej użytkowania. Coliving uważany jest za najlepsza odpowiedź na kryzysy gospodarcze (np. wzrost inflacji) oraz współczesną zmorę wielu ludzi, czyli samotność. Jest również odpowiedzią na kurczącą się przestrzeń do życia w miastach. Coliving dotyczy zarówno mieszkań i domów. Coliving to idea dzielenia się wszystkim, czym podzielić się można. Mieszkańcy colivingów posiadają własne sypialnie i łazienki, korzystają jednak z przestronnych części wspólnych, które ułatwiają integrację i wspólne spędzanie wolnego czasu. Coliving daje możliwość mieszkania w drogich nieruchomościach (np. w centrach miast) w cenie wynajmu pokoju (opłaty rozkładają się solidarnie na wszystkich użytkujących). Coliving łączy wysoki standard mieszkania z daleko idącą elastycznością. Korzystają z niego najczęściej freelancerzy, choć coraz częściej widać tendencje do zwiększania zakresu inkluzywności tego modelu najmu. Wszystko wskazuje więc na to, że trend ten będzie się rozwijał w przyszłości.

Innym zjawiskiem, które wpisuje się w trend nieruchomości inspirowanych przez wspólnotę są domy wielopokoleniowe. Trudno nie zauważyć, że w warunkach polskich to powrót do tego, co znane. Domy wielopokoleniowe to nieruchomości zaprojektowane w taki sposób, by zapewnić przestrzeń do życia wielu pokoleniom, przy jednoczesnym zapewnieniu im prywatności. W domach wielopokoleniowych każda generacja korzysta z posiadania odrębnej przestrzeni życiowej, a jednocześnie z kontaktów z rodziną i, o czym nie należy zapominać, z niższych kosztów utrzymania. Według wielu badań, coraz większa liczba właścicieli domów stwierdza, że odczuwają satysfakcję z mieszkania z dziećmi i wnukami. Koncepcja domów wielopokoleniowych ma również swoje uzasadnienie w sytuacji niepewności gospodarczej (spowodowanej obecnie pandemią COVID-19) oraz bezpieczeństwem zdrowotnym starszych członków rodzin. Interesującą formułą domów wielopokoleniowych są domy międzypokoleniowe, w których mieszkają różne pokolenia, które jednak nie są ze sobą spokrewnione.

Inspiracje wspólnotowe dotyczą nie tylko domów i mieszkań. Mają swoje odzwierciedlenie w przestrzeniach, z których korzystamy jako mieszkańcy miast. Procesy urbanizacyjne, zmiany demograficzne i rozwój technologii cyfrowych stanowią wyzwanie dla życia społecznego, zwłaszcza dla przestrzennego rozmieszczenia ludzi i zasobów w miastach. Dlatego dbałość o społecznie zrównoważoną transformację wspólnych przestrzeni miejskich staje się współcześnie jednym z priorytetów.

Wielu urbanistów wskazuje, że tworzenie zdrowych miast będzie jednym z głównych tematów w kolejnych latach. Dobre projekty miejskiej architektury (w tym wspólnych przestrzeni miejskich) będą katalizatorem pozytywnych zmian społecznych. Kategorią, do której należy się powoli przyzwyczajać jest placemaking, czyli połączenie planowania i projektowania urbanistycznego z konsultacjami społecznymi, których celem jest tworzenie przestrzeni publicznych promujących dobrostan mieszkańców. Jednym z głównych założeń placemakingu jest tworzenie takich przestrzeni, które będą stymulować życie mieszkańców wspólnot miejskich. Udział mieszkańców miast w planowaniu przestrzeni pozwala silniej zintegrować ich ze środowiskiem, w którym żyją, a skoncentrowanie się na doświadczeniu mieszkańców pomaga uzyskać lepszy poziom satysfakcji mieszkańców miast.

Własna oaza

Przestrzeń miejska zaczyna być odzyskiwana dla zieleni. Pojawia się coraz więcej rozwiązań, które wprowadzają zieleń do miast. Powstają miejskie ogrody, miejskie farmy czy osiedlowe gospodarstwa rolne. Odbywa się to po części dlatego, że każdy chce mieć indywidualny wkład w ochronę środowiska.

Współczesne miasta są coraz gorętsze, coraz bardziej zatłoczone i głośne. Zmiany klimatyczne sprawiają, że życie w miastach jest dalekie od komfortu. Dlatego miejscy architekci coraz częściej szukają sposobów, żeby poradzić sobie z tymi problemami. Jednym z takich sposobów jest wplatanie natury w tkankę miejską. W miastach coraz trudniej jednak znaleźć przestrzeń do tworzenia rozległych parków, dlatego coraz bardziej popularne stają się niewielkie projekty i inwestycje, przypominające oazy zieleni.

Nowym trendem jest przekształcanie parkingów w miejsca zielone lub zainstalowanie ławek i krzeseł w pobliżu miejsc zielonych. Wykorzystuje się części infrastruktury miejskiej, żeby przekształcać ją w przestrzenie wypoczynku i wytchnienia. Coraz powszechniejszy staje się zwyczaj zabierania ulic i oddawania ich mieszkańcom miast. Niezwykle skutecznym rozwiązaniem jest sadzenie drzew, które oprócz tego, że obniżają stężenie dwutlenku węgla, magazynują wodę oraz stanowią doskonałą ochronę termiczną. Projekty tego rodzaju bardzo często angażują mieszkańców, którzy włączani są w działania pod okiem profesjonalnych konsultantów.

Jednym z przykładów zazieleniania miast jest miejskie ogrodnictwo i ogrodnictwo, które jest mieszanką metod i technik uprawy i hodowli żywności w gęsto zaludnionych obszarach miejskich. Jest to doskonały sposób na zmniejszenie śladu środowiskowego, eliminację smogu oraz obniżenie temperatury w miastach w okresie letnim. Poprawia również ogólną jakość życia. Budowa ogrodów na dachach budynków lub ogrodów miejskich tworzy nowy rodzaj ogrodników i rolników, którzy zwiększają równowagę ekologiczna w miastach, a przy okazji produkują żywność. Zaletą miejskiego ogrodnictwa jest to, że nie wymaga dużych obszarów. Może również wykorzystywać przestrzeń, która nie jest używana (dachy, balkony, działki przy domach lub blokach, przy restauracjach, etc.). Miejskie ogrodnictwo i rolnictwo, poza aspektami ekologicznymi i żywnościowymi, stanowi doskonały sposób na optymalizację przestrzeni miejskiej, ale również na zwiększenie zaangażowania mieszkańców.

Interesującym przykładem zaangażowania mieszkańców miast w przywracanie zieleni w miastach są również ogrody wspólnotowe, które zyskują popularność w największych miastach świata (np. w USA jest 29 tysięcy działek w 100 największych miastach). Ogrody wspólnotowe to, w przeciwieństwie do ogrodnictwa i rolnictwa miejskiego, projekty, które angażują zbiorowości ludzi. Członkowie takich ogrodów tworzą przestrzeń wspólnie i razem o nią dbają. Wśród zalet tego rodzaju projektów wymienia się najczęściej ich socjalizacyjny charakter. Są one również źródłem żywności i pomagają zapewnić bioróżnorodność w miastach. Co ciekawe, zainteresowanie tego rodzaju ogrodami wzrasta wśród pokolenia millenialsów.

Miejskość czy podmiejskość?

Żyć w mieście, czy pod miastem? Ta alternatywa zdaje się coraz bardziej dominować w przekonaniach ludzi. Życie podmiejskie jest tańsze i przyjemniejsze. Zwłaszcza jeśli potrafimy przenieść na przedmieścia wiele udogodnień życia w centrum.

Prognozy wskazują, że w 2050 roku w miastach i na terenach zurbanizowanych będzie żyło 75% globalnej populacji. Rozrastanie się miast ma swoje zalety, ale ma też niekorzystny wpływ na środowisko. Choć miasta zajmują jedynie 5% powierzchni globu, odpowiadają za 70% zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych. Wzrost liczby mieszkańców miast wiąże się również z innymi problemami, związanymi przede wszystkim ze wzrostem kosztów zaspokojenia potrzeb mieszkańców (wzrost cen mieszkań, transportu, energii, wody, odpadów, etc.). W tym kontekście pojawiają się głosy, które wskazują tereny podmiejskie jako alternatywę dla centrów miast.

W ostatnich latach można zauważyć wzrost migracji na przedmieścia. Można nawet mówić o swoistej modzie na podmiejskie życie. Nasilenie się trendu suburbanizacyjnego spowodowane jest trzema podstawowymi czynnikami. Pierwszym są negatywne konsekwencje urbanizacji. Drugi wynika z aktywności millenialsów, którzy przenoszą się na obrzeża miast w poszukiwaniu niższych kosztów życia (tworzą tzw. hipsturbia). Trzecim czynnikiem jest pandemia COVID-19, która spowodowała wiele zmian w sposobie życia (np. hybrydyzację pracy).

Życie na przedmieściach staje się coraz bardziej popularne. Coraz więcej ludzi decyduje się na ucieczkę z metropolii i osiedlanie się na ich obrzeżach. Podmiejskość traktowana jest wręcz jako styl życia, który wiąże się ściśle z popularnymi trendami: work-life balance, zrównoważony rozwój czy koncepcja slow life.

Czy trend ten będzie się rozwijał w przyszłości zależy od tego, czy uda się zlikwidować lub zminimalizować negatywne skutki „rozlewania się” miast. Wydaje się, że rozwój technologii (zwłaszcza technologii cyfrowych i rozwiązań mobilnych) pozwoli zapobiegać negatywnym konsekwencjom suburbanizacji.

Reduktarianizm

Przeciwwagą dla kultury nadmiaru jest kultura minimalizmu. Ograniczenie konsumpcji, bardziej zrównoważone wybory, spowolnienie życia będą wpływać na rynek nieruchomości. Będzie się to przejawiać w boomie na wynajem długoterminowy, bardziej zrównoważone wykorzystanie materiałów do budowy nieruchomości i wyposażenia wnętrz oraz przywiązanie do dóbr trwałych. Nadchodzi era minimalizmu i funkcjonalizmu. Reduktarianizm idzie w parze z ideą slow.

Pierwotnie pojęcie „reduktarianizmu” opisywało trend polegający na ograniczeniu spożycia mięsa i produktów odzwierzęcych w celu ochrony klimatu. Współcześnie idea reduktarianizmu lub reduktoryzmu rozprzestrzenia się na inne obszary funkcjonowania człowieka i może służyć do opisu ogólnej postawy, której istotą jest ograniczanie wykorzystania dóbr i zasobów oraz bardziej zrównoważony sposób życia. Idea reduktarianizmu zaczyna być również popularna w obszarze nieruchomości.

Jedną z jej manifestacji jest minimalizm, który stał się popularny zwłaszcza wśród pokolenia millenialsów, którzy są dzisiaj jedną z głównych sił nabywczych na rynku nieruchomości. Millenialsi to generacja współczesnych nomadów. Więcej podróżują i prawdopodobnie przez to przyjmują prostszy styl życia. Wpływa to na ich preferencje związane z nieruchomościami. Realizują zasadę minimalizmu, poszukując mniejszych domów i mniejszych mieszkań. Kupują również nieruchomości wyposażone w rozwiązania zrównoważone. Ich naczelną zasadą wydaje się mniejsze przywiązanie do rzeczy, a większe do życia, co przekłada się również na minimalistyczne wyposażenie wnętrz (zaczyna dominować prostota, symetria i mniejsza liczba elementów wyposażenia wnętrz). Ważna jest również dla nich lepsza lokalizacja nieruchomości.

Innym przejawem redukatarianizmu jest tendencja do optymalizowania przestrzeni w nieruchomościach. Ponieważ mieszkania i domy stają się coraz mniejsze, a koszty zakupu i utrzymania nieruchomości rosną, kwestia lepszego rozplanowania przestrzeni wydaje się kluczowa. Coraz bardziej powszechne w wyposażeniach domów i mieszkań są inteligentne meble, półki wbudowane wszędzie, gdzie to możliwe; wykorzystywane są ukryte przestrzenie, korzysta się ze składanych drzwi, które zajmują mniej miejsca, do łask wracają piętrowe łóżka dla dzieci czy rozwiązania modułowe i wielofunkcyjne, pozwalające na dowolną transformację mebli. Optymalizacji przestrzeni towarzyszy często zmiana stylu życia, które polega na bardziej świadomym zaspokajaniu potrzeb (np. ograniczaniu zbędnych zakupów), systematycznym dbaniu o porządek czy pozbywaniu się niepotrzebnych rzeczy.

Interesującym zjawiskiem, które można wpisać w ideę reduktarianizmu jest projektowanie domów na całe życie.Ten rodzaj projektowania nieruchomości wpisuje się w koncepcję zrównoważonego rozwoju i inkluzywności. Domy na całe życie to nieruchomości, które starzeją się razem z mieszkańcami. Dostosowują się do potrzeb i oczekiwań mieszkańców na każdym etapie ich życia. Domy na całe życie pozwalają pozostawać ich użytkownikom w swoich domach, kiedy stają się mniej mobilni i mniej sprawni.

Domy na całe życie to domy inteligentne. Korzystają z rozwiązań kinetycznych, które posiadają potencjał, żeby w sposób łatwy zmieniać się w przyszłości. Wykorzystują przestrzenie cyrkulacyjne, żeby ułatwić poruszanie się. Wykorzystują inteligentne technologie, które pozwalają zautomatyzować wiele procesów, ułatwiając codzienne życie. Kluczem do projektowania domów na całe życie jest umiejętność dostosowania rozwiązań do stylu życia ich mieszkańców. Domy na całe życie to jednak przede wszystkim przykład architektury zrównoważonej, która pozwala zoptymalizować zużycie zasobów, a przez to chronić środowisko naturalne.